WAŻNY WYROK WSA I NSA W SPRAWIE BRAKU HOMOLOGACJI

To ten bardzo ważny wyrok w sprawie braku homologacji, o którym mówił NSA w dniu 4 grudnia 2023 r. Rozpisuję go na poszczególne elementy, albowiem okazało się, że wielu Kolegów nie rozumie znaczenia tego Wyroku WSA w Szczecinie.¹

Więc teraz popatrzmy/poczytajmy/zobaczmy o co w tym wszystkim chodziło, jaka to była w rzeczywistości decyzja i w jakiej sprawie.²

Zaczęło się od tego, że Starosta Wałecki wydał 14 marca 2019 r. decyzję³, po rozpoznaniu wniosku K. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółka Komandytowa z siedzibą w Wałczu (dalej „spółka”, „uczestnik postępowania”), w której zarejestrował pojazd marki Belarus, wydając DR oraz TR (tablice rejestracyjne).

Potem minęło trochę czasu, gdy Prokurator Prokuratury Rejonowej w Wałczu pismem z 5 grudnia 2022 roku złożył do SKO w Koszalinie sprzeciw od w/w i ostatecznej decyzji organu I instancji (Starosta Wałecki), w którym tenże Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji o rejestracji tego Belarusa (sic!).

Prokurator zarzucił temu Staroście (organ I instancji), że wydał w/w decyzję z cyt.:

„rażącym naruszeniem art. 72 ust. 1 pkt 3 PoRD, polegającym na wydaniu decyzji bez zgromadzenia wszystkich niezbędnych dokumentów, w tym:

1. braku świadectwa zgodności WE albo

2. świadectwa zgodności wraz z oświadczeniem zawierającym dane i informacje o pojeździe niezbędne do rejestracji i ewidencji pojazdu,

3. dopuszczenia jednostkowego pojazdu,

4. decyzji o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo

5. świadectwa dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu.”

W ocenie Prokuratora, w stosunku do przedmiotowego ciągnika rolniczego dokument taki był wymagany, gdyż pojazd ten był rejestrowany po raz pierwszy na terenie państwa członkowskiego UE, a został sprowadzony z terenu państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej.⁴

Pismem z 27 stycznia 2023 r., wałecka spółka rozprowadzająca nielegalne Belarusy przedstawiła swoje stanowisko o rzekomym braku podstaw do stwierdzenia nieważności decyzji Starosty o rejestracji pojazdu. Argumentowała między innymi, że:

• pojazd ten był po raz pierwszy zarejestrowany na Białorusi, co skutkowało jej zdaniem, o braku podstaw do załączenia dokumentów homologacji,

• najważniejsze są BT pojazdu na SKP, dopuszczające ten ciągnik rolniczy do ruchu,

• stwierdzenie nieważności decyzji organu I instancji (Starosty Wałeckiego) w oparciu, o którą pojazd od kilku lat jest dopuszczony do ruchu spowoduje szereg komplikacji po stronie spółki i podmiotów, które nabyły od niej ten pojazd i ewentualnie dalej nim rozporządziły.

Dalej SKO w Koszalinie wydało decyzję w dniu 2 lutego 2023 r., w której stwierdziło rzekomy brak przesłanek do stwierdzenia nieważności decyzji organu I instancji (starosty).⁵

SKO argumentowało, że o rażącym naruszeniu prawa⁶ decydują łącznie trzy przesłanki:

1. oczywistość naruszenia prawa,

2. charakter przepisu, który został naruszony oraz

3. racje ekonomiczne lub gospodarcze skutki, które wywołuje decyzja, niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia obowiązującej zasady praworządności.

SKO Koszalin przeprowadziło własną analizę pojęcia „nowego pojazdu”⁷, przywołując też wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawi o sygn. C-513/15, w który to Trybunał stwierdził, że używany ciągnik z państwa trzeciego, który nie posiada homologacji typu WE i jest przeznaczony po raz pierwszy do użytku w Unii Europejskiej jest „nowym pojazdem”.

Efektem tej analizy było stwierdzenie, że:

• w niniejszej sprawie organ I instancji (Starosta) powinien jednak odmówić dokonania rejestracji ww. ciągnika z uwagi na brak dokumentów homologacji.

• choć Starosta naruszył art. 72 ust. 1 pkt 3 PoRD, to jednak nie w sposób rażący.

Prokurator złożył skargę na ww. decyzję i wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz stwierdzenie nieważności decyzji organu I instancji o rejestracji pojazdu m-ki Belarus argumentując między innymi, że w tej sprawie doszło do niewystarczającego i błędnego określenie stanu prawnego sprawy, co w konsekwencji doprowadziło do wadliwego poglądu, iż prawo nie zostało naruszone w stopniu rażącym.

31 maja 2023 r. WSA w Szczecinie wskazał między innymi, że:

1. Instytucja stwierdzenia nieważności decyzji stanowi wyjątek od zasady trwałości decyzji administracyjnych i z tego względu przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji muszą być interpretowane w sposób ścisły.

2. Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji organu I instancji na podstawie art.156 § 1 pkt 2 K.p.a. z uwagi na naruszenie art. 72 ust. 1 pkt 3 PoRD.

3. Organ odwoławczy (SKO), choć przyznał, że organ I instancji naruszył art. 72 ust. 1 pkt 3 ustawy PoRD to uznał, iż naruszenie to nie charakteru rażącego i odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Starosty Wałeckiego (organu I instancji) o rejestracji Belarusa.

4. Bezsporne było, że przedmiotowy pojazd podlegał procesowi rejestracji i wcześniej nie był zarejestrowany w Polsce lecz na Białorusi.

5. Przedłożenie dokumentu homologacji pojazdu na podstawie art. 72 § 1 pkt 3 PoRD, w sytuacji gdy była ona wymagana, jest obowiązkowe w sytuacji gdy pojazd nie był wcześniej zarejestrowany na terytorium RP, zgodnie z art. 72 ust. 2 pkt 1 PoRD.⁸

6. Jak wynikało z akt, spółka składając wniosek o rejestrację ciągnika nie przedłożyła dokumentów homologacji.⁹

7. Kwestia regulacji prawnych dotyczących homologacji pojazdów rolniczych jest w sposób precyzyjny określona na poziomie unijnym w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 167/2013 z dnia 5 lutego 2013 r., w sprawie homologacji i nadzoru rynku pojazdów rolniczych i leśnych. Jest to akt prawny stosowany w sposób bezpośredni we wszystkich państwach członkowskich UE. Zatem jest to akt prawny, który winien być stosowny przez organ I instancji. Ww. rozporządzenie określa ogólnounijne przepisy dotyczące wymogów technicznych i procedur, aby zapewnić zgodność pojazdów z wymogami homologacji typu UE w zakresie bezpieczeństwa i ochrony środowiska.¹⁰

8. Każdy ciągnik z w/w przepisu pkt 7 jest pojazdem (art. 3 pkt 11). Według art. 3 pkt 37 rozporządzenia nr 167/2013 „nowy pojazd” to pojazd, który nigdy wcześniej nie był rejestrowany ani dopuszczony.

9. „Rejestracja” oznacza administracyjne zezwolenie na dopuszczenie pojazdu, w tym do ruchu drogowego, obejmujące identyfikację pojazdu i nadanie mu numeru seryjnego znanego jako numer rejestracyjny, na stałe, czasowo lub na krótki okres (art. 3 pkt 38), zaś „dopuszczenie” to pierwsze wykorzystanie w Unii Europejskiej pojazdu, układu, komponentu, oddzielnego zespołu technicznego, części lub wyposażenia zgodnie z ich przeznaczeniem (art. 3 pkt 40).

10. „Wprowadzenie do obrotu” oznacza udostępnienie pojazdu po raz pierwszy w Unii Europejskiej (art. 3 pkt 39). W rozumieniu art. 3 pkt 41 rozporządzenia nr 167/2013 „importerem” jest każda osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę w Unii Europejskiej, która wprowadza do obrotu pojazd, pochodzący z państwa trzeciego, czyli jak w niniejszej sprawie z Białorusi (państwa nie będącego członkiem UE). Ww. rozporządzenie określa, min. obowiązki w zakresie homologacji pojazdów rolniczych ciążące nie tylko na producentach, lecz również na importerach. Do przepisów rozporządzenia nr 167/2013 odnoszą się przepisy PoRD, przewidując np.:

– w art. 70g p.r.d. – zakaz wprowadzenia do obrotu nowego pojazdu bez wymaganych świadectw homologacji; sposób postępowania podmiotu, który wprowadził do obrotu ww. pojazd; sankcje;

– w art. 70zn ust. 1 i ust. 2 pkt 1 w zw.z art.70zo ust. 2 p.r.d.- możliwość dopuszczenia jednostkowego pojazdu na wniosek producenta, importera czy właściciela pojazdu;

– w art. 72 ust. 1 pkt 3 p.r.d.- obowiązek załączenia dokumentów homologacji pojazdu do wniosku jego rejestrację, czy zwolnienie z tego obowiązku z art. 72 ust. 2 pkt 1 p.r.d.

Powyższe rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2016 roku i jest obowiązujące na terenie UE.¹¹ TSUE wyjaśnił, że zarejestrowanie używanego ciągnika, pochodzącego z państwa trzeciego i wprowadzonego po raz pierwszy na teren UE jest możliwe dopiero po spełnieniu przez niego wymogów homologacji obowiązujących w UE.

Podnoszona przez SKO odmienność pojęcia „nowy pojazd” z art. 2 pkt 62 p.r.d. i w przepisach rozporządzenia nr 167/2013 nie ma znaczenia dla rozpoznania sprawy, gdyż w istocie pojęcie nowego pojazdu na tle przepisów PoRD odnosi się do kwestii homologacji pojazdu, np. art. 70g, art. 70s.

W ocenie Sądu, stwierdzone przez organ odwoławczy naruszenie przez Starostę Wałeckiego (organ I instancji) art. 72 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 72 ust. 2 pkt 1 PoRD jest zatem oczywiste i świadczy o rażącym naruszeniu prawa. Zaś znajomość obowiązujących przepisów prawa jest obowiązkiem organu administracji (sic!).

I pozwólcie, że jeszcze zacytuję:

„Podnoszone przez uczestnika postępowania okoliczności w postaci:

• negatywnych skutków społecznych związanych z wycofaniem ciągników z użytkowania,

• konsekwencjami odpowiedzialności z tytułu rękojmi sprzedawcy pojazdów na rynku polskim,

• upadku głównego importera i dealerów przedmiotowych pojazdów,

• brak możliwości legalnego korzystania z takich pojazdów przez rolników, którzy je zakupili

nie mają bezpośredniego wpływ na rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Kwestia ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej uczestnika postępowania, czy organu administracyjnego pozostaje poza oceną sądu administracyjnego w rozpoznawanej sprawie.”

Mając na uwadze powyższe rozważania WSA w Szczecinie uchylił zaskarżoną przez Prokuratora decyzję SKO w Koszalinie o tym, że to rzekomo nie było rażące naruszenie prawa.¹²

Wyrok WSA z 31 maja 2023 roku przesądził o tym, że było to rażące naruszenie prawa. Z takim stanowiskiem nie chciał się zgodzić importer Belarusów z Wałcza i złożył skargę kasacyjną do NSA, który tę skargę odrzucił „przyklepując” tym samym wyrok WSA w Szczecinie.¹³

I to tyle wyjaśnienia w tej sprawie.

Trzymajmy się

dziadek Piotra

– – – – – – – – – – – –