BRAK OBT AUTOBUSU I WYROK WSA PRZTYCZKIEM W NOS GITD

Wyrok WSA w sprawie braku OBT autobusu, który był prztyczkiem w nos GITD w myśl zasady „nieznajomość Prawa szkodzi”.¹

Sprawa zaczęła się bardzo tradycyjnie, aby nie rzec wręcz banalnie. Opolski Inspektor WITD przeprowadził 23 marca 2022 r. w N. kontrolę drogową autobusu, którego właścicielem jest Spółka transportowa. Ten autobus wykonywał przewóz z G. do N. na linii regularnej do 50 km. Analiza danych uzyskanych z systemu CEPiK wykazała, że OBT były ważne jedynie do 19 lutego 2022 r.

W ten sposób okazało się, że kontrolowany autobus nie posiadał w czasie kontroli ważnych okresowych badań technicznych (OBT). Kontrolę tę przeprowadzono na dworcu PKS-u, który znajduje się na drodze gminnej oznaczonej w protokole symbolem „8t”.²

Pismem z 23 marca 2022 r. OWITD zawiadomił Spółkę o wszczęciu z urzędu postępowania wobec tego przedsiębiorcy.

W piśmie z 5 kwietnia 2022 r. Spółka wniosła o umorzenie wszczętego postępowania w całości jako bezprzedmiotowego. Jej zdaniem ta kontrola została przeprowadzona z naruszeniem ustawowych uprawnień przysługujących inspektorom ITD, w związku z czym brak jest podstaw do wszczęcia na podstawie bezprawnie przeprowadzonej kontroli jakiegokolwiek postępowania.

Spółka argumentowała, że:

• kontrolowany pojazd w chwili kontroli nie znajdował się w ruchu.

• Pojazd znajdował się na wydzielonym i oznakowanym placu postojowym, który jest dzierżawiony przez Spółkę wyłącznie na własne potrzeby.

• Plac postojowy znajduje się poza drogą publiczną (nie jest prawdą, że plac jest elementem drogi gminnej 8t, jak podano w protokole), nie stanowi elementu dworca autobusowego (nie jest prawdą, że plac jest częścią dworca autobusowego, jak podano w protokole).

• Kontrolowany pojazd nie znajdował się na drodze publicznej.

Żaden przepis ustawowy nie upoważnia inspektorów do przeprowadzania kontroli pojazdu, który nie jest w ruchu i nie znajduje się na drodze publicznej, lecz garażuje na terenie wskazanym przez właściciela pojazdu. W związku z powyższym kontrola została przeprowadzona z naruszeniem posiadanych uprawnień ustawowych i nie może stanowić podstawy do wszczęcia postępowania, a prowadzone w oparciu o wadliwie przeprowadzoną kontrolę postępowanie będzie obarczone wadą.

Ponadto Spółka podkreśliła, że przeprowadzone niezwłocznie badanie diagnostyczne wykazało, iż stan techniczny przedmiotowego pojazdu pozwala na dopuszczenie go do ruchu bez żadnych napraw.

Decyzją z 29 kwietnia 2022 r. OWITD nałożył na Spółkę karę pieniężną w wysokości 2.000 zł. W uzasadnieniu faktycznym wyjaśnił, że kontrola odbyła się w N., w pobliżu dworca PKS, w miejscu, gdzie wjazd jest oznaczonym znakami drogowymi: droga bez przejazdu oraz zakaz ruchu w obu kierunkach z wyjątkiem autobusów PKS. Kierowca znajdował się w pojeździe i do kontroli okazał wymagane dokumenty. Analiza danych uzyskanych z systemu CEPiK wykazała, że badanie techniczne ww. autobusu ważne było tylko do 19 lutego 2022 r.

Od opisanej decyzji Spółka wniosła odwołanie do GITD żądając uchylenia zaskarżonej decyzji w całości, jako wydanej z naruszeniem przepisów prawa, oraz umorzenia postępowania prowadzonego w sprawie. Argumentowano, że inspektorzy dokonują kontroli na warunkach i w trybie określonych w ustawie o transporcie drogowym. Ustawa nie precyzuje co oznacza określenie „w odpowiednim miejscu lub czasie”, lecz niewątpliwie ustawowe upoważnienie dotyczy wyłącznie miejsca o charakterze publicznym.

GITD wydał 7 listopada 2023 r. decyzję, którą utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Na powyższą decyzję Spółka wniosła skargę do WSA w Opolu argumentując, że GITD w sposób istotny naruszył zasadę legalizmu, a także zasadę działania w sposób budzący zaufanie obywateli do władzy. Nie znajdując podstawy prawnej do działania inspektorów w warunkach i miejscu, w jakim kontrola została przeprowadzona w przedmiotowym przypadku, w sposób budzący zdumienie zaskarżona decyzja wskazuje, iż uprawnienie wynika „pośrednio” z przepisów lub też twierdzi, iż z jakiegoś przepisu „można wnioskować” o możliwości przeprowadzenia kontroli w danym miejscu. Takie stanowisko organu wskazuje jednoznacznie na działania mające na celu dowolną interpretację obowiązujących przepisów i ich ewidentne „naginanie”, co nie może zostać zaakceptowane w świetle zasad obowiązujących zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.

WSA w Opolu jednoznacznie stwierdził, że skarga Spółki zasługiwała na uwzględnienie.

Istotna w sprawie kontrola została przeprowadzona poza siedzibą przedsiębiorcy wykonującego przewóz drogowy. Czynności kontroli zostały podjęte wobec kierowcy autobusu. Wspomniany pojazd wykorzystywany był do przewozu osób w ramach publicznego transportu zbiorowego.³ Jednak spornym pozostaje, czy kierowca obecny podczas kontroli był kierującym pojazdem.

Ponadto, drogi, parkingi oraz place przeznaczone do ruchu pojazdów, niezaliczone do żadnej z kategorii dróg publicznych i niezlokalizowane w pasie drogowym takiej drogi, są drogami wewnętrznymi (art. 8 ust. 1 udp).

Parkingiem jest wydzielony obszar terenu, przeznaczony do postoju (parkowania) pojazdów samochodowych.

Zdaniem Sądu, organy GITD nie poczyniły w sprawie ustaleń odnoszących się do tego czy:

1. kierowca skontrolowanego autobusu był w momencie rozpoczęcia kontroli kierującym pojazdem w rozumieniu art. 2 pkt 20 prd,

2. w momencie rozpoczęcia kontroli wykonywał przewóz drogowy osób, ewentualnie właśnie rozpoczynał albo kończył taki przewóz (art. 87 ust. 1 utd),

3. pojazd znajdował się na drodze publicznej,

4. pojazd znajdował się w miejscu z art. 1 ust. 2 pkt 1 prd i równocześnie podjęcie czynności przez inspektorów było konieczne dla uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób.

Z uzasadnienia wyroku, cyt.:

„Wymienione okoliczności są kluczowe w niniejszej sprawie i pomimo zarzutów Spółki nie zostały zbadane i wyjaśnione przez OWITD oraz GITD, a wręcz zostały przez nie zbagatelizowane.” – sic!

Słusznie więc podnosiła Spółka, że

„w sprawie należało ustalić, czy kierowca autobusu mógł być uznany w chwili rozpoczęcia kontroli za kierującego pojazdem oraz czy pojazd wykonywał przewóz drogowy osób.

Jeżeli zostałoby potwierdzone, że w momencie rozpoczęcia kontroli autobus był zaparkowany, a kierowca miał przerwę pomiędzy kursami, to należałoby uznać, że kontrola została rozpoczęta przedwcześnie, to jest zanim rozpoczął się przewóz drogowy, albo zbyt późno – kiedy przewóz już się zakończył.”

Zdaniem Sądu, cyt.:

„słusznym jest natomiast rozpoczęcie kontroli na ostatnim przystanku linii komunikacyjnej, po tym jak pasażerowie opuszczą autobus, czyli zgodnie z przyjętą przez inspektorów praktyką.”

Dalej Sąd stwierdza, że

„kontrola ruchu drogowego może być przeprowadzona przez inspektorów wtedy, gdy pojazd znajduje się na drodze publicznej albo poza nią, ale w tym drugim przypadku musi być spełniona dodatkowa przesłanka „uniknięcia zagrożenia bezpieczeństwa osób.” Organy obu instancji nie ustaliły, czy pojazd znajdował się na drodze publicznej, czy jednak – jak twierdzi skarżąca – na terenie prywatnym (parkingu), na który wjazd był ograniczony (tylko dla autobusów PKS). Jeżeli autobus znajdował się na parkingu zlokalizowanym poza drogą publiczną, to konieczne będzie również wyjaśnienie przez organy na czym polegało zauważone przez inspektorów zagrożenie bezpieczeństwa osób, pozwalające na rozpoczęcie kontroli. Zagrożenie to nie może przecież być jedynie hipotetyczne, lecz musi realnie istnieć.”

W konsekwencji powyższego Sąd stwierdził, że organy GITD dla obu instancji działały z naruszeniem podstawowych zasad postępowania administracyjnego: zasady dochodzenia prawdy obiektywnej (art. 7 kpa), budzenia zaufania do organów (art. 8 kpa), kompletności materiału dowodowego (art. 77 § 1 kpa) i swobodnej oceny dowodów (art. 80 kpa), w sposób, który mógł mieć wpływ na wynik sprawy.⁴

A ze sprawy tej płynie jeden tylko wniosek:

trzymajmy się prawa, a zniknie każdy problem i każda obawa.

Dziadek Piotra

– – – – – – – – – – – – –

.

 

.